زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

بادیه نشین





بادیه‌نشین (اعرابى) همان بیابان‌نشین است. بادیه‌نشین در احکام با شهرنشین و روستانشین یکسان است، مگر مواردى که به سبب اختلاف طبیعت زندگى بادیه نشینى با شهرنشینى و مانند آن حکم بادیه‌نشین متفاوت شده است.


۱ - تعریف بادیه نشین



به کسانى که مکان ثابتى براى اقامت ندارند بلکه به صورت سیار در صحراها و مراتع زیر چادر زندگى مى‌کنند، «بدوى» یا بادیه‌نشین ( اعرابی) گفته مى‌شود، در مقابل «حضری» که اعم از شهرنشین و روستانشین است. از این عنوان در بابهاى صلات، جهاد، وکالت، نکاح و شهادات سخن رفته است.

۲ - موارد بکارگیری این عنوان در فقه



تعلّق احکام شرع بر مکلّف با قطع نظر از خصوصیات سکونتى و زندگى او است. ازاین‌رو، بادیه‌نشین در احکام با شهرنشین و روستانشین یکسان است، مگر مواردى که به سبب اختلاف طبیعت زندگى بادیه نشینى با شهرنشینى و مانند آن از این قاعده استثنا شده است که در ذیل به مواردى از آن اشاره مى‌شود.

۲.۱ - باب صلات


در کراهت یا حرمت پیش‌نماز شدن بدوى براى حضری اختلاف است. قول نخست، مشهور میان متأخّران است.
بر بادیه‌نشینى که براى تأمین آب و علف دام خویش پیوسته در حال جابه‌جایى است، حکم مسافر جارى نمى‌شود؛ بلکه نمازش تمام و روزه‌اش صحیح است مگر آنکه براى منظورى دیگر همچون زیارت، تجارت و حج سفر کند که با تحقّق عنوان سفر شرعى، حکم مسافر را پیدا مى‌کند.

۲.۲ - باب جهاد


بنا بر قول مشهور بادیه نشینان هر چند در جنگ شرکت کنند، از غنیمت سهمى ندارند. تنها مقدار اندکى از غنیمت به عنوان رضخ به آنان داده مى‌شود.
مراد از بادیه‌نشینان، خصوص افرادى هستند که اسلام آورده، لیکن هنوز در اسلام، استوار و ثابت ‌قدم نگشته‌اند و بر ترک مهاجرت و باقى‌ماندن در بادیه در قبال عدم سهم‌خواهى از غنیمت، مصالحه کرده‌اند.

۲.۳ - باب وکالت


مشهور فقها وکالت حضری براى بادیه‌نشین- بلکه هر فرد غریبى- را جهت فروش کالاهاى وى که به شهر یا روستا آورده است، مکروه دانسته‌اند. قول مقابل آن، حرمت است.

۲.۴ - باب نکاح


بنابر نظر برخى نگاه کردن به آن مقدار از مو یا بدن زنان بادیه‌نشین که به‌طور متعارف و رایج نمى‌پوشانند، بدون شهوت جایز است. ازدواج زن حضری با مرد اعرابی مکروه است.

۲.۵ - باب شهادات


شهادت بادیه‌نشین علیه حضری با وجود شرایط بنابر مشهور، پذیرفته است. ابن جنید قائل به عدم پذیرش آن شده مگر آنکه مورد شهادت در بادیه رخ داده و حضری در آن‌جا وجود نداشته باشد یا مورد، قتلى باشد که حضری حضور نداشته است.

۳ - پانویس


 
۱. جواهر الکلام ج۱۳، ص۳۸۷.    
۲. الروضة البهیة ج۱، ص۸۰۴ و۸۰۵.    
۳. جواهر الکلام ج۱۴ ص۲۶۸ تا۲۷۰.    
۴. مستمسک العروة ج۸، ص۶۸.    
۵. جواهر الکلام ج۲۱، ص۲۱۷ و۲۱۸.    
۶. جواهر الکلام ج۲۲، ص۴۶۱.    
۷. العروة الوثقی ج۵، ص۴۸۵.    
۸. مختلف الشیعة ج۸، ص۵۳۰.    
۹. فتاوی ابن الجنید ص۳۳۳.    


۴ - منبع


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۹ و۴۰.    


رده‌های این صفحه : جهاد | شهادات | فقه | نماز




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.